Kripto Varlık Dolandırıcılığı Türleri ve Hukuki Çözüm Yolları
Kripto para piyasasının giderek büyümesiyle birlikte, bu alanda yaşanan dolandırıcılık vakaları da ne yazık ki artış göstermektedir. Geleneksel finans sistemlerinden farklı olarak merkeziyetsiz bir yapıya sahip olması, dolandırıcıların izini sürmeyi ve mağduriyetleri gidermeyi zorlaştıran en önemli faktörlerden biridir.
Ancak, kripto dolandırıcılığı bir kader değildir. Türk hukuk sistemi, bu tür suçları da bilişim suçları ve nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirerek mağdurlara hukuki yollar sunmaktadır.
Kripto Varlık Dolandırıcılığı Türleri
Dolandırıcılar, genellikle kurbanlarının teknolojiye olan uzaklığından, aceleci yatırım kararlarından veya hızlı zengin olma vaatlerinden faydalanır. En yaygın kripto dolandırıcılığı türleri şunlardır:
- Ponzi ve Sahte Yatırım Platformları: Yüksek ve garanti getiri vaadiyle yatırımcıları cezbeden bu dolandırıcılık türünde, yeni yatırımcıların paraları eski yatırımcılara ödenerek bir saadet zinciri oluşturulur. Sistem, yeni para akışı durduğunda aniden çöker ve tüm fonlar ortadan kaybolur.
- Kimlik Avı (Phishing) Saldırıları: Dolandırıcılar, resmi bir borsa veya cüzdan sağlayıcısının web sitesinin aynısını kopyalayarak sahte siteler kurarlar. E-posta, SMS veya sosyal medya üzerinden gönderilen linkler aracılığıyla mağdurlar bu sitelere yönlendirilir ve cüzdan şifreleri ya da özel anahtarları (private key) ele geçirilir.
- “Rug-Pull” (Halının Çekilmesi): Özellikle yeni çıkan ve hype yaratan kripto para veya NFT projelerinde görülür. Proje ekibi, yeterli yatırımcıyı topladıktan sonra aniden projeyi sonlandırır, toplanan paraları alarak piyasadan çekilir.
- Pump and Dump (Şişir ve Sat): Bir grup dolandırıcı, değeri düşük bir kripto parayı manipülatif reklam ve haberlerle şişirir (pump). Fiyatlar belirli bir seviyeye ulaştığında ellerindeki paraları topluca satarak (dump), diğer yatırımcıların büyük zarara uğramasına neden olur.
- Hediye ve Çekiliş Dolandırıcılıkları: Sosyal medya platformlarında ünlü kişilerin hesapları taklit edilerek, “katılan herkese hediye dağıtıyoruz” gibi vaatlerle sahte etkinlikler düzenlenir. Bu etkinliklere katılmak için küçük bir miktar kripto para gönderilmesi istenir ve gönderilen paralar geri alınamaz.
Mağdurlar İçin Hukuki Çözüm Yolları
Kripto para dolandırıcılığında mağdur olduğunuzu anladığınız an, atacağınız ilk adımlar hukuki sürecin başarısı için kritik öneme sahiptir.
-
1. Adım: Delillerinizi Eksiksiz Toplayın
Hukuki sürecin temelini oluşturan bu adımda, elinizdeki tüm kanıtları kaybetmeden toplayın.
- Tüm İşlemlerin Ekran Görüntüsü: Dolandırıcılarla olan yazışmalar, reklamlar, sahte siteler, para gönderim makbuzları ve işlemlerin onaylandığı anlara ait ekran görüntüleri çok önemlidir.
- İşlem Kimlik Numarası (Transaction ID): Gönderdiğiniz kripto para işleminin blok zincir üzerindeki benzersiz kodu olan TxID’yi mutlaka kaydedin. Bu kod, paranın hangi adrese gittiğini gösteren en somut delildir.
- Cüzdan Adresleri: Dolandırıcının para gönderdiğiniz cüzdan adresini ve varsa diğer cüzdan adreslerini not edin.
-
2. Adım: Savcılığa Suç Duyurusunda Bulunun
Topladığınız delillerle birlikte ikamet ettiğiniz yerdeki Cumhuriyet Başsavcılığına bir dilekçe ile başvurarak suç duyurusunda bulunmalısınız. Dolandırıcılık suçu TCK kapsamında nitelikli dolandırıcılık olarak değerlendirilir ve bu süreç bir ceza soruşturmasını başlatır.
- Yetkili Birimler: Savcılık, suçun bilişim sistemleri üzerinden işlenmiş olması sebebiyle dosyayı genellikle Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü’ne sevk eder. Bu birim, IP adresi tespiti, teknik inceleme ve uluslararası iş birlikleri yaparak dolandırıcıların izini sürmeye çalışır.
- MASAK: Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), finansal izleri takip etme yetkisine sahip bir kurumdur ve savcılık tarafından yapılan talepler doğrultusunda soruşturmaya destek verebilir. Özellikle dolandırıcıların kimlikleri ve para trafiği konusunda önemli veriler sağlayabilir.
-
3. Adım: Hukuk Davası Açın
Ceza soruşturması ile eş zamanlı olarak veya sonrasında, dolandırıcılık nedeniyle uğradığınız maddi zararın tazmin edilmesi için hukuk mahkemelerinde tazminat davası açabilirsiniz. Bu dava, kaybettiğiniz fonları geri almak amacıyla yürütülür.
Kripto varlık dolandırıcılığı, hukuki olarak karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir alandır. Bu süreçte doğru adımları atmak ve haklarınızı en etkili şekilde savunmak için bir bilişim avukatından destek almanız büyük önem taşır.